ماتریس BCG یه ابزاره برای مدیریت نقدینگی سبد محصولات یک شرکت. این ماتریس محصولات یک سازمان رو، با توجه به سهم بازار اون محصول و پیش‌بینی رشد بازار، مورد ارزیابی قرار می‌ده. بر اساس این ابزار می‌تونیم دید روشنی از نیازهای مالی محصولات در طول عمرشون و توانایی اون‌ها در ایجاد نقدینگی در سازمان، بدست بیاریم.
برای استفاده از ماتریس BCG، اول باید دو بعد سهم نسبی بازار و نرخ رشد بازار رو تعریف کنیم.
🔸سهم نسبی بازار: سهم بازار محصول تقسیم بر سهم بازار بزرگترین رقیب.
🔸نرخ رشد بازار: درصد رشد بازار یعنی درصد افزایش اندازه بازار
بعد از تعریف این دو بعد، می‌تونیم محصولات خودمون رو در یکی از چهار ربع ماتریس BCG قرار بدیم.
چهار ربع ماتریس BCG:
🔸گاو شیرده: محصولاتی که در بازاری با رشد کم قرار دارند و سهم نسبی بالایی در اون بازار دارند.
🔸ستاره: محصولاتی که در بازاری رو به رشد قرار دارند و سهم نسبی بالایی در اون بازار دارند.
🔸علامت سوال: محصولاتی که در بازاری رو به رشد قرار دارند، اما سهم نسبی پایینی در اون بازار دارند.
🔸سگ: محصولاتی که در بازاری با رشد کم یا منفی قرار دارند و سهم نسبی پایینی در اون بازار دارند.
استراتژی‌های مدیریت نقدینگی بر اساس ماتریس BCG:
با توجه به اینکه محصولات در هر ربع ماتریس BCG پتانسیل‌ها و نیازهای متفاوتی دارن، استراتژی‌های مدیریت نقدینگی برای هر ربع هم متفاوت خواهد بود.
🔶 گاوهای شیرده: این محصولات نقدینگی زیادی تولید می‌کنن و می‌تونن برای حمایت از محصولات در ربع‌های دیگه استفاده بشن. بنابراین، استراتژی‌های مدیریت نقدینگی برای این محصولات شامل موارد زیر می‌تونه باشه:
🔸استفاده از نقدینگی این محصولات برای سرمایه‌گذاری در محصولات در ربع‌های ستاره و علامت سوال.
🔸بازخرید سهام برای افزایش ارزش سهامداران.
🔸پرداخت سود سهام به سهامداران.
🔶 ستاره‌ها: این محصولات پتانسیل تبدیل شدن به گاوهای شیرده رو دارن. بنابراین، استراتژی‌های مدیریت نقدینگی برای این محصولات شامل موارد زیر می‌تونه باشه:
🔸سرمایه‌گذاری برای رشد این محصولات و تبدیل اون‌ها به گاوهای شیرده.
🔸مدیریت ریسک این محصولات برای جلوگیری از تبدیل شدن آنها به سگ‌ها.
🔶 علامت سوال‌ها: این محصولات ممکنه پتانسیل تبدیل شدن به ستاره‌ها رو داشته باشن، اما نیاز به سرمایه‌گذاری زیادی برای رشد دارن. بنابراین، استراتژی‌های مدیریت نقدینگی برای این محصولات شامل موارد زیر می‌تونه باشه:
🔸ارزیابی پتانسیل این محصولات برای تبدیل شدن به ستاره‌ها.
🔸سرمایه‌گذاری برای رشد این محصولات، در صورتی که پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به ستاره‌ها داشته باشن.
🔸خروج از این محصولات، در صورتی که پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به ستاره‌ها نداشته باشن.
🔶 سگ‌ها: این محصولات نقدینگی زیادی مصرف می‌کنن و معمولاً باید از چرخه حیات خارج بشن. بنابراین، استراتژی‌های مدیریت نقدینگی برای این محصولات شامل موارد زیر می‌تونه باشه:
🔸خروج از این محصولات از طریق فروش، واگذاری، یا تعطیلی.
🔸کاهش هزینه‌های این محصولات برای کاهش ضرر.
چند نکته:
🔸ماتریس BCG رو به عنوان یه ابزار کمکی در نظر بگیرین و نه به عنوان یه راهنما برای تصمیم‌گیری.
🔸عوامل دیگه رو هم در تصمیم‌گیری‌هاتون در نظر بگیرین، مثل عوامل استراتژیک، مالی، و رقابتی.
🔸ماتریس BCG رو به طور منظم به‌روزرسانی کنین تا بازتابی از وضعیت فعلی محصولاتتون باشه.
